Ψυχολόγος Υγείας (MSc)
Σωματική & Gestalt Ψυχοθεραπεύτρια (ECP)

Η θετική επίδραση της ψυχοθεραπείας αλλάζει τη γονιδιακή έκφραση

Έρευνες δείχνουν ότι οι εμπειρίες της ζωής μας, οι πεποιθήσεις και η ιστορία μας αλλάζουν δυναμικά τη γονιδιακή έκφραση στον οργανισμό μας, επηρεάζοντας την υγεία μας. Τώρα, πλέον, οι ερευνητές έχουν δείξει ότι βοηθώντας τους θεραπευόμενους να «ξαναγράψουν» την ιστορία της ζωής και τις πεποιθήσεις τους, μέσω της ψυχοθεραπείας, προκαλούνται επιγενετικές αλλαγές, που σχετίζονται με την κλινική βελτίωση. Η συμπονετική φροντίδα είναι αυτή που κάνει τη διαφορά στην έκβαση της θεραπείας.

Τα άτομα που αντιμετωπίζουν κάποια σοβαρή ασθένεια είναι ιδιαίτερα ευάλωτα. Σύμφωνα με έρευνες, οι απαισιόδοξοι ασθενείς που αναρρώνουν από καρδιακή προσβολή έχουν τρεις φορές υψηλότερο ποσοστό θνησιμότητας σε σύγκριση με αισιόδοξους ασθενείς. Η εμπειρία των ασθενών σε σχέση με τη φροντίδα που έλαβαν μπορεί να έχει βαθιά επίδραση στην ιστορία που εγγράφεται μέσα τους και στις πεποιθήσεις που διαμορφώνουν. Ενώ θυμούνται ελάχιστα πράγματα σχετικά με το τι τους είπαν ή τι τους έκαναν, οι συναισθηματικές αναμνήσεις της φροντίδας μπορεί να διαρκέσουν για μια ζωή!

Γνωρίζουμε ήδη ότι η αλλαγή του τρόπου ζωής, συμπεριλαμβανομένης της διατροφής, της άσκησης, της χαλάρωσης και της κοινωνικής υποστήριξης, μπορεί να μεταβάλει ριζικά τη γονιδιακή ρύθμιση. Για παράδειγμα, διαβητικοί ασθενείς που τους φρόντισαν γιατροί με ενσυναίσθηση, είχαν πολύ λιγότερες εισαγωγές στο νοσοκομείο για διαβητικές κρίσεις. Παρόμοια θετική επίδραση παρατηρήθηκε σε περιπτώσεις ανδρών με καρκίνο του προστάτη, όπου εκατοντάδες ενοχοποιητικά γονίδια του καρκίνου αποδυναμώθηκαν ενώ παράλληλα πολύ περισσότερα καλά γονίδια ενισχύθηκαν και σταμάτησε η εξέλιξη του καρκίνου.

Κάτι που σχετίζεται με τη λήψη φροντίδας, αλλάζει τη βιολογία του θεραπευόμενου με έναν ισχυρό τρόπο. Η επιγενετική αλλαγή φαίνεται να είναι ένας από τους μηχανισμούς. Επιπλέον, αυτές οι θετικές ή αρνητικές αλλαγές των θεραπευόμενων μπορούν να κληρονομηθούν από τα παιδιά και τα εγγόνια τους!

Για να κατανοήσουμε πόσο σημαντικές είναι οι επιγενετικές αλλαγές, θα εξετάσουμε την περίπτωση του γονιδίου BDNF (Brain-Derived Neurotrophic Factor) που έχει νευροτροφική δράση για τον εγκέφαλο και αποτελεί καθοριστικό παράγοντα για τον μεταβολισμό και την ανάπτυξή του. Υπάρχει σε πολλά σημεία ανάπτυξης του σώματος, στο κεντρικό νευρικό σύστημα, στους κινητικούς νευρώνες, στα νεφρά, στον προστάτη και στον αμφιβληστροειδή. Όταν αυτά τα ρυθμιστικά γονίδια δεν λειτουργούν σωστά, προκύπτουν ψυχικές ασθένειες, όπως κατάθλιψη, σχιζοφρένεια, ψυχαναγκαστικές διαταραχές, Alzheimer, σύνδρομο Rett, άνοια, ψυχογενής ανορεξία, βουλιμία.

Η αποδυνάμωση του BDNF έχει συσχετισθεί με στρεσογόνες εμπειρίες στην πρώιμη ζωή και μπορεί να εξηγήσει την μετέπειτα ψυχοπαθολογία του ενήλικου. Σε μια μελέτη ατόμων με οριακή διαταραχή προσωπικότητας (που συχνά συνδέονταν με παιδική κακοποίηση) μετρήθηκαν τα ποσοστά της μεθυλίωσης BDNF πριν και μετά από τέσσερις εβδομάδες εντατικής ψυχοθεραπείας σε σύγκριση με αυτά μιας ομάδας ελέγχου (υγιή άτομα).

Στις μετρήσεις που έγιναν πριν την έναρξη της ψυχοθεραπείας, τα άτομα με οριακή διαταραχή είχαν σημαντικά υψηλότερα ποσοστά μεθυλίωσης σε σχέση με την ομάδα ελέγχου. Επιπλέον, όσο περισσότερα ήταν τα παιδικά τραύματα, τόσο υψηλότερη ήταν η κατάσταση μεθυλίωσης.

Μετά την ψυχοθεραπεία, τα οριακά άτομα που ανταποκρίθηκαν στη θεραπεία παρουσίασαν μείωση στην κατάσταση μεθυλίωσης με την πάροδο του χρόνου, που συσχετίστηκε με μείωση στα επίπεδα κατάθλιψης, απελπισίας και παρορμητικότητας.

Τα αποτελέσματα αυτά υποστηρίζουν την ιδέα ότι αυτά τα επιγενετικά σημάδια μπορούν να αλλάξουν μέσα από ψυχοθεραπευτικές προσεγγίσεις και ότι οι αλλαγές αυτές υπογραμμίζουν αλλαγές στις γνωστικές λειτουργίες.

Όροι και Προϋποθέσεις Αναδημοσίευσης Περιεχομένου

Συγγραφέας άρθρου: Παναγιώτα Δ. Κυπραίου MSc Ψυχολογία Υγείας, MBPsS - Σωματική & Gestalt Ψυχοθεραπεύτρια (ECP) - Επόπτρια Σωματικής Ψυχοθεραπείας - Συντονίστρια Σχολών Γονέων https://www.psychotherapeia.net.gr