Σωματική ανάπτυξη

Από το 8ο έτος αρχίζει μια βαθμιαία επιτάχυνση στο ρυθμό της σωματικής ανάπτυξης που κορυφώνεται γύρω στο 12ο έτος για τα κορίτσια και γύρω στο 14ο για τα αγόρια.

Την ανάπτυξη του εφήβου επηρεάζουν: η κληρονομικότητα, ενδοκρινολογικοί παράγοντες, ψυχολογικοί παράγοντες, το είδος διατροφής, οι κλιματολογικές συνθήκες, η οικογενειακή κατάσταση.

Σημεία προσοχής:

• Επειδή το κεφάλι, τα χέρια και τα πέλματα μεγαλώνουν πολύ και υπάρχει μια ασυμμετρία σε σχέση με το υπόλοιπο σώμα, οι κινήσεις του εφήβου μπορεί να γίνουν πολύ αδέξιες: σκοντάφτει, μπερδεύει τα πόδια του, ρίχνει τα αντικείμενα κ.λ.π. Αυτό μπορεί να του δημιουργήσει αμηχανία, ντροπή, ανησυχία και άγχος και το αν θα του δημιουργηθούν ψυχολογικά προβλήματα απ’ αυτή την κατάσταση εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από την κατανόηση, την κριτική και γενικά από την αντιμετώπιση των ενηλίκων.

• Επειδή μεγαλώνει πολύ η καρδιά καθώς και ποσότητα και η πίεση του αίματος, ενώ οι αρτηρίες και οι φλέβες δεν διευρύνονται σε ανάλογο βαθμό, ο έφηβος μπορεί συχνά να είναι κουρασμένος, να έχει ζαλάδες, λιποθυμικές τάσεις, πονοκεφάλους. Μέσα σε 2 περίπου χρόνια, αυτά τα φαινόμενα εξαφανίζονται προοδευτικά, όταν οι αρτηρίες αυξηθούν και φτάσουν στις αναλογίες του ενηλίκου.

• Η αύξηση που δημιουργείται στο πεπτικό σύστημα μπορεί να φέρει συχνούς πόνους στην κοιλιά και συμπτώματα έλκους. Το στομάχι μεγαλώνει πολύ και υπάρχει αύξηση της όρεξης.

• Στην εφηβεία ολοκληρώνεται η οδοντοφυΐα. Στο 13ο περίπου έτος ο έφηβος έχει συνολικά 28 δόντια. Οι 4 φρονιμίτες μπορεί να εμφανιστούν στην εφηβεία αλλά και πολύ αργότερα.

• Εμφανίζεται η ακμή.

Γενετήσια ανάπτυξη

Αγόρια

Η μετατροπή του σώματός τους σε ανδρικό αρχίζει περίπου στα 11 με 12 χρόνια.

Έχουμε αλλαγή του τόνου της φωνής, μεγάλωμα των γεννητικών οργάνων (πέος, όρχεις), εμφάνιση τρίχωσης στην ηβική περιοχή και μετά στις μασχάλες και το πρόσωπο. Το στήθος μπορεί να φουσκώσει.

Από τα 11 έως τα 18 περίπου, ωριμάζουν ο προστάτης και οι σπερματοδόχοι κύστες και ακολουθεί η εκσπερμάτωση, είτε αυθόρμητα στον ύπνο (ονείρωξη) είτε με αυνανισμό.

Στο τέλος της εφηβείας, η τρίχωση γίνεται πυκνότερη, οι όρχεις και το πέος έχουν αναπτυχθεί πλήρως και οι εκσπερματώσεις έχουν επαρκή αριθμό ώριμων σπερματοζωάριων.

Δεν είναι σαφώς καθορισμένο το πότε το αγόρι παράγει ώριμα σπερματοζωάρια, αλλά πιστεύεται ότι αυτό συμπίπτει με την τρίχωση του εφηβαίου και με την πρώτη εκσπερμάτωση. Το πέος είναι ικανό για στύση από τη βρεφική ηλικία (μετά από έντονο οπτικό ερεθισμό).

Για τον έφηβο μεγαλύτερη σημασία έχει η αύξηση του μεγέθους των γεννητικών οργάνων, παρά η πρώτη εκσπερμάτωση, γιατί αυτά τα όργανα είναι εξωτερικά και προσφέρονται για σύγκριση. Το μέγεθος των γεννητικών οργάνων συμβολίζει τη αρρενωπότητα και τη σεξουαλική δραστηριότητα.

Κορίτσια

Η γενετήσια ανάπτυξη αρχίζει γύρω στα 9 με 10 χρόνια.

Διογκώνεται το στήθος και εμφανίζεται τρίχωση στην ηβική χώρα και στις μασχάλες. Μεγαλώνει το αιδοίο, ο κόλπος και η μήτρα.

Συνήθως ως τα 14 χρόνια εμφανίζεται και η έμμηνος ρύση. Μέχρι τα 18, το στήθος παίρνει το τελικό του σχήμα, η έμμηνος ρύση ομαλοποιείται και αναπτύσσονται πλήρως όλα τα γνωρίσματα της ήβης.

Τον πρώτο καιρό το κορίτσι δεν έχει ομαλό περιοδικό κύκλο. Η παρουσία της έμμηνου ρύσης δεν σημαίνει αναγκαστικά και γονιμότητα, γιατί στις νέες εφήβους μπορεί η έμμηνος ρύση να μην συνοδεύεται από ωορρηξία γονιμοποιήσιμου ωαρίου.

Η έμμηνος ρύση μπορεί να συνοδεύεται από πονοκεφάλους, πόνους στη μέση, και στην κοιλιά εξαιτίας αφενός ορμονικών διαδικασιών που επιτελούνται και αφετέρου ψυχολογικών παραγόντων. Για παράδειγμα, η έφηβη μπορεί να δεχτεί την έμμηνο ρύση ευχάριστα ή μπορεί και να τη βιώσει τραυματικά. Εξαρτάται από τη έγκαιρη και σωστή ενημέρωση και την ψυχολογική προετοιμασία που της έχει γίνει, καθώς και από την αντιμετώπιση του άμεσου περιβάλλοντός της.

Καθοριστικό ρόλο στην αντιμετώπιση της έμμηνου ρύσης από το κορίτσι, παίζει επίσης και ο τρόπος με τον οποίο η μητέρα της έφηβης βίωσε τη δική της περίοδο. Η ταύτιση με τη μητέρα επηρεάζει πολύ τη στάση του κοριτσιού απέναντι στην περίοδό της και γενικά απέναντι στο να είναι γυναίκα.

Καθοριστική είναι και η στάση του πατέρα απέναντι στο γεγονός. Αν ο πατέρας αισθάνεται το μεγάλωμα της κόρης του, την μετατροπή της σε γυναίκα, ως αύξηση των κινδύνων που αυτή μπορεί να διατρέξει ή αν εκφράσει συναισθήματα ζηλοτυπίας για τα αγόρια που αρχίζουν να την πλησιάζουν, τότε η έναρξη της περιόδου βιώνεται το ίδιο και από το κορίτσι, πράγμα που μπορεί να της προκαλέσει βαθιά άρνηση για τη θηλυκότητά της.

Η δυσμηνόρροια εκφράζει μια οδυνηρή έξοδο της θηλυκότητας.

Η αμηνόρροια εκφράζει απόρριψη της θηλυκότητας.

Όροι και Προϋποθέσεις Αναδημοσίευσης Περιεχομένου

Συγγραφέας άρθρου: Παναγιώτα Δ. Κυπραίου MSc Ψυχολογία Υγείας, MBPsS - Σωματική & Gestalt Ψυχοθεραπεύτρια (ECP) - Επόπτρια Σωματικής Ψυχοθεραπείας - Συντονίστρια Σχολών Γονέων https://www.psychotherapeia.net.gr