Το EMDR (Eye Movement Desensitization and Reprocessing) είναι μια ψυχοθεραπευτική τεχνική ιδιαίτερα αποτελεσματική στην αποκατάσταση του ψυχικού τραύματος, άγχους, πανικού, δυσάρεστων αναμνήσεων, μετα-τραυματικού στρες και άλλων συναισθηματικών προβλημάτων.

Η θεραπεία EMDR χρησιμοποιεί τη διεστιακή διέγερση που συνίσταται σε κίνηση των ματιών δεξιά/αριστερά ή σε απτικά ή ακουστικά διεστιακά ερεθίσματα που ενεργοποιούν κατ’ επανάληψη τις αντίθετες πλευρές του εγκεφάλου, απελευθερώνοντας έτσι συναισθηματικές εμπειρίες που είναι «παγιδευμένες» στο νευρικό σύστημα. Αυτό βοηθά την νευροφυσιολογικό σύστημα –που αποτελεί τη βάση της σύνδεσης νου και σώματος– να απαλλαγεί από μπλοκαρίσματα και να επανασυνδεθεί.

Καθώς γίνεται η επεξεργασία των ενοχλητικών εικόνων και συναισθημάτων από τον εγκέφαλο μέσω των διεστιακών μοτίβων του EMDR, επιτυγχάνεται η επίλυση των εν λόγω ζητημάτων και μια πιο ήρεμη κατάσταση.

Τη μέθοδο ανακάλυψε στα τέλη της δεκαετίας του 1980 η ψυχολόγος Francine Shapiro που παρατήρησε ότι συγκεκριμένες κινήσεις των ματιών μείωναν την ένταση των ενοχλητικών σκέψεων σε κάποιους θεραπευόμενους. Ο Δρ. Shapiro μελέτησε αυτό το φαινόμενο επιστημονικά και το 1989 δημοσίευσε στο “Journal of Traumatic Stress” την επιτυχία της μεθόδου που ονόμασε EMDR, στη θεραπεία των πασχόντων από ψυχικό τραύμα. Έκτοτε πολλοί άλλοι θεραπευτές συνέβαλλαν στην εξέλιξη της μεθόδου EMDR που ενσωματώνει στοιχεία από διάφορες άλλες θεραπευτικές προσεγγίσεις.

Πως δουλεύει το EMDR;

Οι τραυματικές εμπειρίες που βιώνουμε αποθηκεύονται στον εγκέφαλο με όλες τις εικόνες, τους ήχους, τις σκέψεις και τα συναισθήματα που τις συνοδεύουν. Όταν ένα άτομο είναι πολύ αναστατωμένο, ο εγκέφαλος φαίνεται να μην είναι σε θέση να επεξεργαστεί την εμπειρία όπως θα έκανε υπό φυσιολογικές συνθήκες. Ως εκ τούτου, οι αρνητικές σκέψεις και τα συναισθήματα του τραυματικού γεγονότος «παγιδεύονται» στο νευρικό σύστημα. Δεδομένου ότι ο εγκέφαλος δεν μπορεί να επεξεργαστεί τα σχετικά συναισθήματα, η εμπειρία και τα συνοδά συναισθήματα συχνά αποκόπτονται από τη συνειδητότητα. Ωστόσο, η δυσφορία παραμένει ζωντανή στο νευρικό σύστημα όπου προκαλεί διαταραχές στη συναισθηματική λειτουργία του ατόμου.

Η τεχνική EMDR «ξεκλειδώνει» τις δυσάρεστες μνήμες και συγκινήσεις που έχουν αποθηκευτεί στο νευρικό σύστημα και βοηθά τον εγκέφαλο να επεξεργαστεί με επιτυχία το σχετικό βίωμα.

Ο θεραπευτής δουλεύει ήπια με τον πελάτη, καθοδηγώντας τον να επανεξετάσει το τραυματικό γεγονός. Όταν έρθει η ανάμνηση στο συνειδητό, τα σχετικά συναισθήματα επαναβιώνονται με ένα νέο τρόπο. Το άτομο έχει τη δυνατότητα να αποκτήσει την αυτογνωσία και προοπτική που θα του επιτρέψει να επιλέξει τις ενέργειές του, αντί να αισθάνεται ανίσχυρος αναφορικά με τις αντιδράσεις του. (Αυτή η διαδικασία μπορεί να είναι πολύπλοκη αν υπάρχουν πολλές εμπειρίες που συνδέονται με τα αρνητικά συναισθήματα.)

Τα μοτίβα των οφθαλμικών κινήσεων συνεχίζονται μέχρι τα συναισθήματα να γίνουν ουδέτερα και το συμβάν να συνδεθεί εκ νέου με θετικές σκέψεις και συναισθήματα για τον εαυτό, όπως «Συνειδητοποιώ τώρα ότι δεν ήταν δικό μου λάθος.»

Μετά την ολοκλήρωση της επεξεργασίας EMDR, η ανάμνηση παραμένει αλλά εξασθενεί δραματικά ή εξαλείφεται το αρνητικό συναίσθημα που τη συνοδεύει.

Αποτελεσματικότητα και χρήσεις του EMDR

Ερευνητικές μελέτες δείχνουν ότι η μέθοδος EMDR είναι πολύ αποτελεσματική στην επεξεργασία συναισθηματικά επώδυνων και τραυματικών εμπειριών. Όταν χρησιμοποιείται σε συνδυασμό με άλλες ψυχοθεραπευτικές μεθόδους, βοηθά τους θεραπευόμενους να απαλλαγούν πιο γρήγορα από τη συναισθηματική δυσφορία και να οδηγηθούν στην ειρηνική επίλυση των υπό εξέταση βιωμάτων που τους ταλαιπωρούν.

Το EMDR ενδείκνυται ιδιαίτερα σε ανθρώπους που έχουν βιώσει καταστροφές, εγκλήματα, σεξουαλικές επιθέσεις, σημαντικές απώλειες (θάνατος, διαζύγιο κοκ.), σε θύματα βίας, εγκληματικότητας, σοβαρών ατυχημάτων, σε επαγγελματίες σωμάτων ασφαλείας, εκτάκτων αναγκών και σε άτομα που υποφέρουν από ειδικές φοβίες (πετοφοβία, υψοφοβία, κλειστοφοβία κλπ.)

Επίσης μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη μείωση του άγχους επίδοσης και του φόβου έκθεσης, στη βελτίωση της απόδοσης των αθλητών, ηθοποιών, μουσικών, φοιτητών, δημόσιων ομιλητών κλπ.

Όροι και Προϋποθέσεις Αναδημοσίευσης Περιεχομένου

Συγγραφέας άρθρου: Παναγιώτα Δ. Κυπραίου MSc Ψυχολογία Υγείας, MBPsS - Σωματική & Gestalt Ψυχοθεραπεύτρια (ECP) - Επόπτρια Σωματικής Ψυχοθεραπείας - Συντονίστρια Σχολών Γονέων https://www.psychotherapeia.net.gr