Ψυχολόγος Υγείας (MSc)
Σωματική & Gestalt Ψυχοθεραπεύτρια (ECP)

Ο συμβολισμός των Χριστουγέννων: μια ψυχαναλυτική ή μεταφυσική ερμηνεία

Για τους περισσότερους ανθρώπους, η γέννηση του Χριστού είναι μια γιορτή που προκαλεί αλτρουιστικά συναισθήματα ακόμη και σε άτομα που δεν δείχνουν συμπόνια τον υπόλοιπο χρόνο.

Τα Χριστούγεννα είναι μια εποχή που είναι συνώνυμη με την αγάπη, την ειρήνη και την καλή θέληση σε όλους τους ανθρώπους και ακόμη και οι πιο σκληρόκαρδοι άνθρωποι επηρεάζονται από τα ιδιαίτερα συναισθήματα της εποχής.

Ίσως ο λόγος που η ιστορία των Χριστουγέννων είναι τόσο υποβλητική για όλους μας είναι ότι κάπου στα βάθη του υποσυνείδητου μας, γνωρίζουμε ότι δεν πρόκειται απλά για τη συγκινητική αφήγηση της γέννησης ενός παιδιού. Αν κοιτάξουμε κάτω από τα «γεγονότα», μπορούμε να βρούμε έναν πλούσιο συμβολισμό που εξηγεί γιατί η ιστορία είναι τόσο ελκυστική σε όλους.

Επιχειρώντας μια ψυχαναλυτική/μεταφυσική ερμηνεία αυτής της ιστορίας, μπορούμε να επισημάνουμε ότι «Χριστός» είναι ένας τίτλος που σημαίνει «χρισμένος» (Ιησούς ο Χριστός) και ίσως αναφέρεται σε ένα επίπεδο συνειδητότητας. Η γέννηση από παρθένα μητέρα θα μπορούσε να είναι μια μεταφορά για να εξηγήσει ότι ο Ιησούς ήρθε σ’ αυτόν τον κόσμο ως ένα καθαρό πνεύμα, υψηλότερης συνειδητότητας ​​από τους άλλους εκείνη την εποχή του πνευματικού σκότους.

Το μωρό ίσως να αντιπροσωπεύει τον εαυτό μας σε όλη μας την αθωότητα και την ευαλωτότητα. Η εικόνα ενός μωρού που γεννιέται στο πιο ταπεινό περιβάλλον, έναν σταύλο, μπορεί να μας θυμίζει ότι σε πνευματικό επίπεδο, δεν υπάρχει πλούσιος ή φτωχός, αδύναμος ή ισχυρός· είμαστε όλοι ίσοι.

Κατά τη διάρκεια της ετήσιας «αναγέννησης» αυτό που γεννιέται είναι η επίγνωσή μας για τη συνειδητότητα του Χριστού μέσα μας. Είναι μια ευκαιρία να ανακαλέσουμε τα λόγια που είπε ο Ιησούς, ««Εγώ είπα, Θεοί είστε σεις και υιοί Υψίστου όλοι» (Ψαλμός 82: 6 και ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ 10:34). Aφού όλοι οι άνθρωποι είμαστε υιοί του Υψίστου, έχουμε θεία φύση και είμαστε εν δυνάμει θεοί, αν και δεν το γνωρίζουμε. Μας είναι δύσκολο να το κατανοήσουμε και να το πιστέψουμε, οπότε η ιδέα πρέπει να καλλιεργηθεί για να ωριμάσει.

Η Μαρία, η μητέρα του Ιησού, μπορεί να αντιπροσωπεύει τη θηλυκή, τη συναισθηματική πλευρά της φύσης μας, ενώ ο Ιωσήφ, ο ξυλουργός, την αρσενική, ρεαλιστική, πλευρά· οι δύο μαζί παρέχουν την ισορροπία, το γιν και το γιανγκ.

Εάν δούμε το πανδοχείο ως το μυαλό μας, τότε η φράση «δεν υπάρχει χώρος στο πανδοχείο» μπορεί να υποδηλώνει ότι πολλές φορές γεμίζουμε το μυαλό μας, τις σκέψεις μας, με τα εγκόσμια, κοινότοπα πράγματα που δεν αφήνουν περιθώρια πνευματικής κατανόησης. Φοβόμαστε να αποδεχτούμε το ενδεχόμενο να είμαστε πράγματι εκείνοι οι σπινθήρες του θείου που αναγεννάται, καθώς έχουμε κοινωνικοποιηθεί έτσι ώστε να αναγνωρίζουμε το διαχωρισμό μας και να αρνούμαστε τη θεότητα μας. Αλλά ακόμη και όταν αρνούμαστε τους αληθινούς εαυτούς μας, έχουμε το σταύλο με τη φάτνη - που μπορεί να αντιπροσωπεύει την καρδιά μας - για να κρατά και να διατηρεί ασφαλή την εαυλωτότητά μας, αν και πρέπει να βγούμε έξω από το μυαλό μας (το πανδοχείο) και να εγκαταλείψουμε τις ακατάστατες σκέψεις μας για να φτάσουμε σε ένα ήρεμο, ασφαλές, ανοιχτό μέρος που αναγνωρίζει τη σύνδεσή μας με τη Μητέρα Γη (το σταύλο).

Η έννοια αυτής της σύνδεσης αντιπροσωπεύεται περαιτέρω από τους βοσκούς και τα ζώα (κατά Λουκάν), ενώ οι Μάγοι (κατά Ματθαίον) ίσως αντιπροσωπεύουν τη σοφία από την Ανατολή - την πηγή του φωτός - που μπορούμε να προσελκύσουμε αν είμαστε ανοιχτοί και δεκτικοί.

Ένας άλλος σημαντικός χαρακτήρας στην ιστορία, ο Βασιλιάς Ηρώδης,  μπορούμε να θεωρήσουμε ότι αντιπροσωπεύει ένα επιπλέον ουσιαστικό μέρος του εαυτού μας: το εγώ μας. Το εγώ μας απειλείται πάντα από κάτι νέο που συμβαίνει στη ζωή μας. Προσπαθεί να σταματήσει, να εξολοθρεύσει οτιδήποτε απειλεί να αλλάξει τον τόπο ασφάλειας που έχουμε επιλέξει - είτε είναι καλό για μας είτε όχι. Ας θυμηθούμε, τι είπε η Marianne Williams: «Ο βαθύτερος φόβος μας δεν είναι ότι είμαστε ανεπαρκείς. Ο βαθύτερος φόβος μας είναι ότι είμαστε ισχυροί πέρα από το μέτρο. Είναι το φως μας, όχι το σκοτάδι μας που μας φοβίζει περισσότερο.» Το φως στην Χριστουγεννιάτικη ιστορία, το αστέρι, μπορεί να είναι ένα σύμβολο καθοδήγησης, ελπίδας και δυνατότητας επιθυμιών και ονείρων, αφού άλλωστε πιστεύουμε πως όταν κάνουμε μια ευχή σε ένα αστέρι, τα όνειρά μας γίνονται πραγματικότητα.

Τα τρία δώρα που έφεραν οι Μάγοι ήταν Χρυσό, Λιβάνι και Σμύρνα (μύρο), ίσως σύμβολα για το σωματικό, συναισθηματικό και πνευματικό επίπεδο. Ο χρυσός θα μπορούσε να αντιπροσωπεύει τα υλικά αγαθά μας τα οποία, όταν δεν προσκολλώμαστε πάνω τους, γίνονται δύναμη για το καλό και ισχυρός μαγνήτης για οτιδήποτε χρειαζόμαστε πραγματικά στη ζωή. Πρέπει να υπενθυμίζουμε στον εαυτό μας ότι είμαστε συν-δημιουργοί της πραγματικότητάς μας. Τίποτα δεν μας αρνείται εκτός αν επιλέξουμε να αφήσουμε τον φόβο να τροφοδοτήσει τις αμφιβολίες μας. Ο Σαίξπηρ είπε, «Οι αμφιβολίες μας είναι προδότες και μας κάνουν να χάνουμε το καλό που θα μπορούσαμε να κερδίσουμε αν φοβόμαστε να προσπαθήσουμε. (θεατρικό έργο «ΜΕ ΤΟ ΙΔΙΟ ΜΕΤΡΟ», Πράξη 1, Σκηνή 4).

Το Λιβάνι είναι ένα αιθέριο έλαιο που παράγεται από τη ρητίνη του δέντρου Boswellia Serrata (ιθαγενές δέντρο της Ινδίας). Καθώς η ρητίνη ρέει από το δέντρο, οι σκληρυμένες συστάδες είναι γνωστές ως δάκρυα. Αυτά τα δάκρυα συλλέγονται και υποβάλλονται σε επεξεργασία για την παραγωγή μιας ουσίας που χρησιμοποιείται για θεραπεία και σε θρησκευτικές τελετές. Το Λιβάνι, λοιπόν, μπορεί να αντιπροσωπεύει τη θεραπευτική δύναμη που έχουμε μέσα μας, η οποία συχνά εμποδίζεται από τις συναισθηματικές μας προσκολλήσεις. Συχνά, τα δάκρυα προηγούνται της θεραπείας καθώς παλεύουμε με τα ασυνείδητα, υποκείμενα κίνητρα που εκδηλώνονται ως ασθένεια στο σώμα μας.

Παραδοσιακά, η Σμύρνα, μια αλοιφή συντήρησης (ταρίχευσης), συνδέεται - σε μεταφυσικό επίπεδο - με την οδηγία του Ιησού: «Ακολούθησέ με και άφησε τους νεκρούς να θάψουν τους δικούς τους νεκρούς» (Κατά Ματθαίον 8:22) και τη δήλωση του Απόστολου Παύλου «Κάθε μέρα πεθαίνω» (ΠΡΟΣ ΚΟΡΙΝΘΙΟΥΣ Α΄ 15:31), υπενθυμίζοντάς μας να ζούμε σαν να πεθαίνουμε κάθε ημέρα. Αν και εμείς προσκολλώμαστε σε πράγματα της πνευματικής και υλικής μας ζωής που δεν είναι πλέον απαραίτητα, χρειάζεται να αναγνωρίσουμε ότι μας δίνεται η ευκαιρία να ξεκινήσουμε τη ζωή μας εκ νέου κάθε μέρα, αλλά κυρίως τα Χριστούγεννα.

Τα Χριστούγεννα είναι μια εποχή ειρήνης, αγάπης και χαράς και έχουν γίνει συνώνυμα με το φως, ίσως ένα απομεινάρι από το φόβο του θανάτου του ήλιου κατά τη διάρκεια του Χειμερινού Ηλιοστασίου. Οι άνθρωποι γεμίζουν τις εκκλησίες, τις επιχειρήσεις και τα σπίτια τους με κεριά και φώτα. Το φως συνδέεται επίσης με τη γνώση και την κατανόηση. Στο ΚΑΤΑ ΙΩΑΝΝΗΝ Θ' 9:5, ο Ιησούς είπε: «είμαι φως του κόσμου». Αλλά στο ΚΑΤΑ ΜΑΤΘΑΙΟΝ Ε', 14-16, είπε επίσης: «Σείς είστε το φως του κόσμου· δεν είναι δυνατόν να κρυφτεί μια πόλη χτισμένη στην κορυφή του βουνού. Ούτε ανάβουν το λυχνάρι για να το τοποθετήσουν κάτω από τον κουβά, αλλά το βάζουν πάνω στον λυχνοστάτη, για να λάμπει σε όλους όσοι βρίσκονται μέσα στο σπίτι. Έτσι, λοιπόν, ας λάμψει και το δικό σας φως μπροστά στους ανθρώπους, για να δουν τα καλά έργα σας και να δοξάσουν τον ουράνιο πατέρα σας.» Ο Ιησούς απευθυνόταν στους μαθητές του αλλά και σε όλους τους χριστιανούς, σε όλους όσοι θα τον πίστευαν και θα τον ακολουθούσαν στο πέρασμα των αιώνων. Άρα πρέπει να λάμπουμε γύρω μας, να σκορπίζουμε τις ακτίνες μας και να μας βλέπει ο κόσμος.

Ας βάλουμε λοιπόν το φως μας σε έναν λυχνοστάτη, ώστε να μπορεί να το δει ο καθένας στη ζωή μας. Τα Χριστούγεννα είναι πράγματι μια ημέρα εορτασμού. Είναι μια ευκαιρία να αναθεωρήσουμε πού βρισκόμαστε πνευματικά, να νιώσουμε την αναγέννηση της δικής μας πνευματικής πηγής μέσα μας και να αποφασίσουμε να διατηρήσουμε το φως μας σε έναν λυχνοστάτη για να φωτίζει, όχι μόνο ολόκληρο το σπίτι μας, αλλά να είμαστε ένα κερί στο παράθυρο, ένας φάρος ελπίδας για τους άλλους...

Όροι και Προϋποθέσεις Αναδημοσίευσης Περιεχομένου

Συγγραφέας άρθρου: Παναγιώτα Δ. Κυπραίου Ψυχολόγος Υγείας (MSc) - Σωματική & Gestalt Ψυχοθεραπεύτρια (ECP) - Επόπτρια Σωματικής Ψυχοθεραπείας - Συντονίστρια Σχολών Γονέων  https://www.psychotherapeia.net.gr

Πηγές

https://centeroflighttulsa.org/sermons

https://www.synaxarion.gr/cms/gr/content/kaini_diathiki_Neoellinika.aspx

http://www.apostoliki-diakonia.gr/gr_main/catehism/theologia_zoi/themata.asp?cat=dogma&NF=1&content=contents.asp&main=texts&file=35.htm

http://www.impaphou.org/news_article/276.aspx