Προτείνετε εναλλακτικές επιλογές. Προκειμένου να συνεργαστεί το παιδί μαζί σας, είναι σημαντικό να καταλάβει γιατί του ζητάτε να κάνει κάτι και πως θα το ωφελήσει. Χρειάζεται να καταλάβει πόσο σημαντικό είναι να ακολουθήσει τις οδηγίες σας.
Παραδείγματα:
«Όταν ντυθείς, μπορείς να βγεις έξω με το μπαμπά». «Ποιο πουλόβερ θέλεις να φορέσεις, το κόκκινο ή το μπλε;».
«Όταν τελειώσεις τα μαθήματά σου, μπορείς να δεις τηλεόραση». «Ποιο βιβλίο θέλεις να διαβάσεις, αυτό ή εκείνο;»
«Όταν ντυθείς για το σχολείο, μπορείς μετά να παίξεις με τα παιχνίδια σου.»
Όταν χρησιμοποιείτε λέξεις όπως: «όταν» και «ποιο», το παιδί νιώθει ότι έχει επιλογές, ακόμη κι αν δεν υπάρχει ουσιαστικά περιθώριο διαπραγμάτευσης. Αυτό λειτουργεί πολύ καλύτερα από τις δηλώσεις τύπου «αν ...».
Επίσης, προσπαθήστε να συμπεριλάβετε το παιδί στο να λύσετε ένα πρόβλημα. Έτσι, αντί να πείτε, «Μην αφήνεις τα παιχνίδια σου εκεί.», μπορείτε να πείτε «Σωτήρη, σκέψου που μπορείς να αποθηκεύεις τα παιχνίδια σου ώστε να είναι σε ασφαλές μέρος. Έλα να μου πεις όταν αποφασίσεις για κάποιο καλό μέρος.»
Προσπαθήστε να δίνετε εναλλακτικές αντί να λέτε ένα σκέτο «όχι» ή «μη». Π.χ. «Τώρα δεν μπορείς να βγάλεις έξω τα χρώματα αλλά μπορείς να ζωγραφίσεις με τις ξυλομπογιές.»
Δώστε απλές οδηγίες. Τα μικρά παιδιά δυσκολεύονται να ακολουθήσουν πολλές οδηγίες που τους δίνονται όλες μαζί. Π.χ. αν πείτε στο παιδί «Χριστίνα πήγαινε να τακτοποιήσεις τα παιχνίδια σου αλλά πρώτα βγάλε έξω τα παπούτσια σου και μετά να ταΐσεις τη γάτα.», το πιθανότερο είναι η Χριστίνα να πάει να ταΐσει τη γάτα γιατί αυτό είναι το τελευταίο πράγμα που θυμάται ότι της είπατε και μετά να πάει να παίξει.
Χρησιμοποιήστε καλούς τρόπους. Οι καλοί τρόποι θα πρέπει να είναι υποχρεωτικοί και στο σπίτι και σε άλλους χώρους. Αν δώσετε το καλό παράδειγμα με τη συμπεριφορά σας, τα παιδιά θα δούνε ότι οι καλοί τρόποι είναι αναμενόμενοι και χρησιμοποιούνται σε σταθερή βάση. Μάθετε στο παιδί να λέει «παρακαλώ» και «ευχαριστώ» και χρησιμοποιήστε και σεις αυτές τις φράσεις προς το παιδί, ώστε να έχει ένα καλό πρότυπο να μιμηθεί.
Να είστε ευγενικοί αλλά σταθεροί. Αν έχετε πάρει μια απόφαση για κάτι, παραμείνετε σταθεροί σ’ αυτήν. Είναι σημαντικό να συμφωνείτε με τον/την σύζυγο γι’ αυτό το θέμα και να είστε ενωμένοι σ’ αυτή την απόφαση. Στα παιδιά μπορεί να μην αρέσει αρχικά αυτή η απόφαση αλλά θα ξέρουν ότι εξακολουθεί να ισχύει, οπότε δεν θα επιμείνουν να μεταπείσουν τον έναν ή τον άλλο γονιό. Μιλήστε στο παιδί με σοβαρότητα και δείξτε του ότι εννοείτε αυτά που λέτε.
Κάνετε ανοιχτές ερωτήσεις. Ανοιχτές ερωτήσεις είναι αυτές που δεν απαντιούνται απλά μ’ ένα «ναι» ή ένα «όχι». Βοηθούν το παιδί να σκεφτεί περισσότερο και να ανοίξει το μυαλό του. Το προσκαλούν να πει περισσότερα και να μοιραστεί τις ιδέες και τα συναισθήματά του. Για παράδειγμα, αντί να το ρωτήσετε «Σου άρεσε το πάρτυ του Φάνη σήμερα;», μπορείτε να ρωτήσετε «Τι σου άρεσε περισσότερο στο πάρτυ του Φάνη;»
Επίσης, ανταποκριθείτε στις ιδέες του, για να του δείξετε ότι ενδιαφέρεστε γι’ αυτά που λέει και ότι είναι σημαντικά για σας, π.χ. «Σοβαρά;», «Καταλαβαίνω», «Και τι γίνεται με το ...», «Ενδιαφέρον!»
Ελέγξτε αν σας κατάλαβε. Αν το παιδί δεν ανταποκρίνεται σ’ αυτό που του ζητάτε ή μπερδεύεται με τις οδηγίες σας ή τις συζητήσεις σας, θυμηθείτε να ελέγχετε ότι σας κατάλαβε, πριν περάσετε στο επόμενο θέμα. Ζητήστε του να επαναλάβει αυτό που είπατε. Αν δεν μπορεί να το επαναλάβει, σημαίνει ότι είναι πολύ μακρύ ή πολύ σύνθετο για να το καταλάβει. Προσπαθήστε να το επαναδιατυπώσετε χρησιμοποιώντας μικρότερες και πιο απλές φράσεις.
Εξηγήστε αυτό που θέλετε μιλώντας στο πρώτο πρόσωπο. Αντί να δίνετε εντολές, πείτε στο παιδί τι θέλετε εσείς. Π.χ. πείτε «Θα ήθελα να έρθεις εδώ σε παρακαλώ» αντί «Έλα εδώ!» ή «Θα ήθελα να δώσεις και στον Μιχάλη την μπάλα» αντί «Δώσε την μπάλα στο Μιχάλη!» Αυτός ο τρόπος είναι πολύ πιο αποτελεσματικός για να σας ακούσει το παιδί. Επίσης το βοηθάει να είναι πιο προσεκτικό σε ότι κάνει και πιο υπεύθυνο σε σχέση με τη συμπεριφορά του.
Δώστε προειδοποίηση. Αν το παιδί είναι απορροφημένο με κάτι και είναι ώρα να κάνει κάτι άλλο ή να φύγετε, δώστε του μια προειδοποίηση ώστε να εξοικειωθεί με την ιδέα. Π.χ. «Νίκο, σε λίγο θα φύγουμε. Αποχαιρέτησε το σκυλάκι σε παρακαλώ.»
Δείξτε αποδοχή. Όταν δείχνετε στο παιδί ότι το αποδέχεστε και το αγαπάτε όπως ακριβώς είναι, θα νιώθει άνετα να μοιράζεται τα συναισθήματα και τα προβλήματά του μαζί σας. Θα ξέρει ότι καθώς μεγαλώνει και αλλάζει, θα είστε δίπλα του πάντα. Δεν χρειάζεται να αποδέχεστε την ακατάλληλη συμπεριφορά όπως είναι η βία και η κοροϊδία. Αλλά μπορείτε να αποδέχεστε και να αγαπάτε το παιδί σας με το χαρακτήρα που έχει, την προσωπικότητά του και τα ενδιαφέροντά του. Για παράδειγμα, αν το παιδί σας πει «Μαμά φοβάμαι να πάω για ύπνο.», μπορείτε να του πείτε «Εντάξει Γιάννη. Θα αφήσω την πόρτα ανοιχτή και θα ανάψω το φωτάκι νύχτας στο δωμάτιό σου. Θα περάσω αργότερα για να σε δω.». Αυτό δείχνει αποδοχή και ενθαρρύνει την επικοινωνία με το παιδί. Αντίθετα, αν του πείτε «Μην κάνεις σα μωρό! Είσαι μεγάλος πια. Μόνο τα μωρά φοβούνται!», δείχνετε ότι απορρίπτετε τα συναισθήματα του παιδιού.
Όροι και Προϋποθέσεις Αναδημοσίευσης Περιεχομένου
Συγγραφέας άρθρου: Παναγιώτα Δ. Κυπραίου Ψυχολόγος Υγείας (MSc) - Σωματική & Gestalt Ψυχοθεραπεύτρια (ECP) - Επόπτρια Σωματικής Ψυχοθεραπείας - Συντονίστρια Σχολών Γονέων https://www.psychotherapeia.net.gr
