Ψυχολόγος Υγείας (MSc)
Σωματική & Gestalt Ψυχοθεραπεύτρια (ECP)

psychotherapeia.net.gr

Μέρη του εαυτού ή Πλευρές του εαυτού ή Υποπροσωπικότητες- Ego Parts

Σύμφωνα με την προσέγγιση Ego Parts, όλοι έχουμε μια σειρά από διακριτές εσωτερικές προσωπικότητες ή διαφορετικά μέρη προσωπικότηταςπλευρές προσωπικότητας ή υποπροσωπικότητες) που αναπτύχθηκαν -και συνεχίζουν να αναπτύσσονται- ως αποτέλεσμα της ανάγκης να αντιμετωπίσουμε δύσκολα γεγονότα στη ζωή μας.

Ο τρόπος που εκφράζουμε τα αμφιθυμικά συναισθήματά μας για τα πράγματα στην καθημερινή γλώσσα αντανακλά την αναγνώριση της φυσικής μας πολλαπλότητας. Για παράδειγμα, ένα άτομο που είναι δυσαρεστημένο στη δουλειά του μπορεί να πει: «Ένα μέρος του εαυτού μου είναι τόσο κουρασμένο από την κατάσταση στο γραφείο, αλλά το λογικό μέρος του εαυτού μου λέει ότι τα προς το ζην εξαρτώνται απ’ αυτή τη δουλειά». Ένα άτομο που προσπαθεί να χάσει βάρος ίσως πει «Ένα μέρος μου θέλει να φάει παγωτό σήμερα και ένα άλλο μέρος μου λέει ‘όχι γιατί θα χαλάσεις τη διατροφή σου.’»

Κάποιες πλευρές μας έχουν διαφορετικούς -και μερικές φορές εντελώς αντίθετους- τρόπους σκέψης, δράσης και συναισθήματα. Για παράδειγμα, αν αναζητάς θεραπεία, μπορεί να υπάρχει μια πλευρά του εαυτού σου που είναι πρόθυμη να βρει τον κατάλληλο θεραπευτή για να μπορέσεις επιτέλους να προχωρήσεις. Αυτή είναι η πλευρά σου που θα εμφανιστεί στην πρώτη θεραπευτική συνεδρία, έτοιμη να προσπαθήσει. Ταυτόχρονα, μπορεί να υπάρχει μια πλευρά του εαυτού σου που φοβάται να ξεκινήσει, που μπορεί να θέλει να σε προστατεύσει από την απογοήτευση με το σκεπτικό πως τίποτα απ’ αυτά δεν πρόκειται να βοηθήσει. Αυτή η πλευρά σου μπορεί να σε κάνει να αργήσεις στο ραντεβού ή να ακυρώσεις κάποια συνεδρία. Σε μια τέτοια κατάσταση, είναι ενεργές και οι δύο πλευρές που σκέφτονται, αισθάνονται και δρουν διαφορετικά η μία από την άλλη.

Όλοι οι άνθρωποι έχουν διαφορετικές πλευρές προσωπικότητας. Όλοι συμπεριφέρονται τελείως διαφορετικά σε μια περίσταση απ’ ότι σε μια άλλη. Πολλοί δεν μπορούν να πάρουν μια απόφαση επειδή αισθάνονται διχασμένοι. Αυτά είναι ενδείξεις ότι έχουμε διαφορετικές πλευρές που λειτουργούν μέσα μας ανά πάσα στιγμή. Ο βαθμός αρμονίας ή έλλειψης αρμονίας μεταξύ αυτών των εσωτερικών πλευρών καθορίζει το βαθμό εσωτερικής γαλήνης ή οδύνης.

Αναρωτιέστε τι περιέχει κάθε πλευρά προσωπικότητας ενός ατόμου; Σύμφωνα με τον Noricks (2011), το κύριο περιεχόμενο ενός μέρους της προσωπικότητας είναι «ένα σύνολο αυτοβιογραφικών αναμνήσεων που συνδέονται μεταξύ τους μέσω ενός θέματος ή ενός μικρού αριθμού θεμάτων όπως η κακοποίηση, η ντροπή, η υποτίμηση, η παραμέληση, η απώλεια ενός αγαπημένου προσώπου κοκ.» Αυτές οι αναμνήσεις είναι κατά πλειοψηφία δυσάρεστες/οδυνηρές χωρίς όμως να αποκλείονται και ευχάριστες αναμνήσεις.

Όπως προκύπτει, πάνω από ένα μέρη -το καθένα με τις σχετικές αναμνήσεις του- μπορεί να «φέρουν» το ίδιο θέμα και άρα να συμβάλλουν σ’ αυτό.

Κάθε πλευρά προσωπικότητας έχει έστω μια ελάχιστη συνειδητότητα, και μερικές φορές πλήρη συνειδητότητα ​​μέσω του παρατηρητικού εαυτού. Κάθε πλευρά προσωπικότητας έχει μια αίσθηση προσωπικής ταυτότητας και επιθυμία να συνεχίσει να υπάρχει. Τις περισσότερες φορές έχει μια σταθερή αναπαράσταση του εαυτού, αλλά σε περιπτώσεις όπου ένα μέρος προσωπικότητας δεν έχει εσωτερική οπτική αναπαράσταση του εαυτού πριν από τη θεραπεία, γενικά υιοθετεί γρήγορα μία.

Κάποια μέρη προσωπικότητας δεν έχουν όνομα και επιμένουν ότι δεν θέλουν να έχουν, ενώ άλλα δεν έχουν όνομα αλλά θέλουν να έχουν. Τα ονόματα και οι εσωτερικές οπτικές αναπαραστάσεις του εαυτού είναι συχνά μεταφορές, αλλά αυτό που αντιπροσωπεύουν είναι πραγματικά φαινόμενα του νου.

Σύμφωνα με την προσέγγιση Ego Parts, οι επιμέρους πλευρές προσωπικότητας δημιουργούνται δυνητικά σε όλη τη διάρκεια της ζωής ενός ατόμου, εκφράζοντας μια καθολική διαδικασία ανθρώπινης ανάπτυξης που επιτρέπει στους ανθρώπους να προσαρμόζονται στα μεταβαλλόμενα περιβάλλοντά τους. Τόσο εξωτερικές και σωματικές όσο και εσωτερικές αλλαγές προκαλούνται μέσω της ανάπτυξης και της ωρίμανσης.

Καθώς εμφανίζονται νέες και δύσκολες καταστάσεις στη ζωή ενός ατόμου, αυτό το άτομο αναπτύσσει νέες πλευρές προσωπικότητας για να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις, εάν οι υπάρχουσες πλευρές δεν μπορούν να λειτουργήσουν στο αλλαγμένο περιβάλλον. Οι περισσότερες από αυτές τις στιγμές δημιουργίας νέων πλευρών είναι δυσάρεστες και οδυνηρές κατά κάποιο τρόπο, αλλά και οι έντονες  θετικές εμπειρίες μπορούν επίσης να δημιουργήσουν νέες πλευρές.

Υπάρχουν πολλές διαφορετικές μέθοδοι και τεχνικές που εμπίπτουν στην κατηγορία της δουλειάς με τις πλευρές του εαυτού. Εσωτερικά Οικογενειακά Συστήματα (Internal Family Systems - IFS), Gestalt, Διάλογος Εσωτερικών Φωνών, Ψυχοσύνθεση, Φροϋδική Ψυχολογία, Θεραπεία μέσω Τέχνης, Παιγνιοθεραπεία, Σχολές Υποκριτικής, Γιουνγκιανή Ψυχολογία, Εργασία με το Εσωτερικό Παιδί, είναι μόνο μερικές απ’ αυτές.

Σε τι διαφέρουν οι υποπροσωπικότητες που όλοι έχουμε από αυτές που μπορεί να έχουν τα άτομα με Διασχιστική Διαταραχή Ταυτότητας (ΔΔΤ / DID);

Οι υποπροσωπικότητες των ατόμων με Διασχιστική Διαταραχή Ταυτότητας είναι ίδια φαινόμενα όπως οι υποπροσωπικότητες των φυσιολογικών ανθρώπων.

Η διαφορά είναι ότι στα άτομα με ΔΔΤ, οι υποπροσωπικότητες τείνουν να είναι πολύ πιο ισχυρές και ικανές να πάρουν αυτόνομα τον έλεγχο του μυαλού και του σώματος του ατόμου για μια χρονική περίοδο.

Στη ΔΔΤ, οι διακριτές εσωτερικές προσωπικότητες, που ονομάζονται επίσης εναλλακτικές προσωπικότητες (alters) ή εναλλακτικές ταυτότητες, περιλαμβάνουν μια αλλαγή στη συμπεριφορά, στο μοτίβο σκέψης και στη μνήμη του ατόμου. Επιπλέον, όταν μια εναλλακτική προσωπικότητα (alter) παίρνει τον έλεγχο του ατόμου και μετά επιστρέφει ο φυσιολογικός εαυτός, ο φυσιολογικός εαυτός βιώνει αμνησία για ό,τι συνέβη όταν είχε τον έλεγχο η εναλλακτική προσωπικότητα.

Έτσι, συχνά, το άτομο με ΔΔΤ μπορεί να έχει χρονικές περιόδους κατά τις οποίες δεν θυμάται τι έκανε ή πού ήταν. Η αλλαγή μεταξύ των εναλλακτικών προσωπικοτήτων είναι συνήθως ακούσια και προκαλεί δυσφορία.

Αντίθετα, το φυσιολογικό άτομο βιώνει μια συνεχή αίσθηση του εαυτού του. Μπορεί να παρατηρήσει αλληλεπιδράσεις μεταξύ των επιμέρους πλευρών, αλλά δεν αισθάνεται ότι κάποια πλευρά τον έχει κυριεύσει. Δεν αισθάνεται σα να έχει εξαφανιστεί κάτω από τον έλεγχο κάποιας πλευράς προσωπικότητας.

Οι υποπροσωπικότητες του φυσιολογικού ατόμου επηρεάζουν από μέσα π.χ. με έντονες σκέψεις, παρορμήσεις και χρόνια συναισθήματα, όπως η κατάθλιψη.

Επιπλέον, το άτομο δεν βιώνει αποσύνδεση, αποπραγματοποίηση ή κενά μνήμης λόγω αυτού που κάνουν οι επιμέρους πλευρές.

Είναι πιθανό να νιώσεις δύσκολα συναισθήματα ως αποτέλεσμα της δουλειάς με τα μέρη του εαυτού σου, αλλά αυτό συνήθως σχετίζεται με το περιεχόμενο αυτού που παρατηρείς παρά με την παρουσία εναλλακτικών προσωπικοτήτων.

Πηγές

Noricks, J.S. (2011) Parts psychology: A trauma-based, self-state therapy for emotional healing in counseling and psychotherapy: Case studies in normal dissociation. Los Angeles: New University Press.

van der Hart, O., Nijenhuis, E. R. S., & Steele, K. (2006).  The haunted self: Structural dissociation and the treatment of chronic traumatization.  Norton & Co., New York

Όροι και Προϋποθέσεις Αναδημοσίευσης Περιεχομένου

Συγγραφέας άρθρου: Παναγιώτα Δ. Κυπραίου Ψυχολόγος Υγείας (MSc) - Σωματική & Gestalt Ψυχοθεραπεύτρια (ECP) - Επόπτρια Σωματικής Ψυχοθεραπείας - Συντονίστρια Σχολών Γονέων  https://www.psychotherapeia.net.gr