Γενικά, οι ενδείξεις ότι το παιδί είναι έτοιμο για την εκπαίδευση της τουαλέτας, εμφανίζονται από την ηλικία των δύο ετών περίπου, αν και κάποια παιδιά μπορεί να είναι έτοιμα νωρίτερα. Τα περισσότερα παιδιά σταματούν τη νυχτερινή ενούρηση μέχρι το πέμπτο έτος αλλά αυτό μπορεί να καθυστερήσει και μέχρι το όγδοο έτος.

Ενδείξεις ότι το παιδί είναι έτοιμο για εκπαίδευση τουαλέτας:

• Περπατάει και μπορεί να καθίσει για σύντομα χρονικά διαστήματα.

• Γίνεται γενικά πιο ανεξάρτητο σε ότι αφορά την ολοκλήρωση καθηκόντων.

• Αρχίζει να ενδιαφέρεται και να παρατηρεί άλλους που πάνε στην τουαλέτα.

• Έχει στεγνές πάνες για ένα δίωρο. Αυτό δείχνει ότι μπορεί να κρατήσει ούρα στην κύστη του, ενώ στα μικρότερα παιδιά, η κύστη αδειάζει αυτόματα.

• Σας λέει ή σας δείχνει με κάποιο τρόπο, ότι λέρωσε την πάνα του. Όταν μπορεί να σας το πει πριν τη λερώσει, τότε είναι έτοιμο για εκπαίδευση.

• Αρχίζει να δυσανασχετεί με την πάνα και ίσως προσπαθεί να την βγάλει όταν είναι λερωμένη.

• Έχει τακτικές, σχηματισμένες κενώσεις.

• Μπορεί να ανεβάσει και να κατεβάσει τα παντελόνια του.

• Μπορεί να ακολουθήσει απλές οδηγίες, όπως π.χ. «Δώσε τη μπάλα στο μπαμπά».

• Δείχνει να καταλαβαίνει ότι κάθε πράγμα έχει τη θέση του μέσα στο σπίτι.

Δεν είναι απαραίτητο να υπάρχουν όλες αυτές οι ενδείξεις, όταν είναι έτοιμο το παιδί. Θα υπάρχει μια γενική τάση στο παιδί που θα σας υποδείξει ότι είναι καιρός να ξεκινήσετε.

Προετοιμασία

Καταρχήν αποφασίστε αν για την εκπαίδευση θα χρησιμοποιήσετε δοχείο νύχτας ή την τουαλέτα. Το δοχείο νύχτας έχει κάποια πλεονεκτήματα, π.χ. είναι φορητό και οικείο και κάποια παιδιά το βρίσκουν λιγότερο τρομακτικό από μια τουαλέτα. Δείτε τι προτιμάει το παιδί σας και ακολουθήστε το.

Αν το παιδί χρησιμοποιεί την τουαλέτα, θα χρειαστείτε ένα σκαλοπάτι για να μπορεί να ανεβαίνει. Θα χρειαστεί επίσης ένα μικρότερο κάθισμα τουαλέτας που να προσαρμόζεται στο ήδη υπάρχον, γιατί κάποια παιδιά φοβούνται μήπως πέσουν μέσα στην τουαλέτα.

Βασικά βήματα για την εκπαίδευση της τουαλέτας

• Εξηγήστε στο παιδί τι είναι το δοχείο νύχτας και αφήστε το να εξοικειωθεί.

• Επιλέξτε να ξεκινήστε μια μέρα που δεν θα χρειαστεί να βγείτε από το σπίτι.

• Σταματήστε να φοράτε πάνες στο παιδί, παρά μόνο στη διάρκεια του ύπνου. Αρχίστε να χρησιμοποιείτε εσώρουχα και δώστε στο παιδί τη δυνατότητα να επιλέξει κάποια απ’ αυτά.

• Φορέστε στο παιδί ρούχα που μπορούν εύκολα να βγουν. Όταν είναι στο σπίτι, το παιδί μπορεί ίσως να φοράει μόνο το εσώρουχο.

• Βάλτε το παιδί να καθίσει στο δοχείο νύχτας κάθε μέρα, τις ώρες που είναι πιο πιθανό να έχει κένωση, π.χ. 30 λεπτά μετά το φαγητό ή το μπάνιο του.

• Αν το παιδί δεν συνεργάζεται ή δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται, απλά περιμένετε μέχρι να θελήσει να προσπαθήσει ξανά.

• Επαινέστε το παιδί για την προσπάθειά του. Καθώς εξοικειώνεται με τη διαδικασία, μπορείτε να μειώσετε σταδιακά τους επαίνους.

• Παρατηρήστε ενδείξεις ότι το παιδί θέλει να πάει στην τουαλέτα π.χ. αλλάζει η στάση του σώματός του, μένει σιωπηλό κοκ.

• Μπορείτε να το ρωτάτε κάποιες φορές, αλλά όχι πολύ συχνά, αν θέλει να πάει στην τουαλέτα. Κάντε ήρεμες υπενθυμίσεις, χωρίς να ασκήσετε πίεση.

• Πέντε λεπτά είναι αρκετός χρόνος για να παραμείνει το παιδί στο δοχείο νύχτας. Μην πιέζετε το παιδί να κάτσει για μεγάλα χρονικά διαστήματα γιατί αυτό μπορεί να το βιώσει σαν τιμωρία.

• Θα χρειαστεί εσείς να καθαρίσετε το παιδί στην αρχή, μέχρι να μάθει πώς να το κάνει μόνο του.

• Μάθετε στο παιδί πώς να πλένει τα χέρια του πριν και μετά τη χρήση της τουαλέτας. Αυτή μπορεί να είναι μια ευχάριστη δραστηριότητα που το παιδί απολαμβάνει ως μέρος της ρουτίνας.

Η εκπαίδευση της τουαλέτας μπορεί να πάρει μέρες ή μήνες. Δεν είναι αγώνας δρόμου. Μην επηρεάζεστε από τις «επιτυχίες» άλλων παιδιών που σας περιγράφουν οι γονείς τους. Το κλειδί είναι να μην πιέζετε το παιδί. Αφήστε το να μάθει με το δικό του ρυθμό. Ενθαρρύνετέ το με ήπιες υπενθυμίσεις και ιστορίες. Το παιδί σας θέλει πολύ να σας ευχαριστήσει και είναι καλό να το επαινείτε για τις προσπάθειές του.

Ακόμη κι αν το παιδί χρησιμοποιεί το δοχείο νύχτας ή την τουαλέτα κατά τη διάρκεια της ημέρας, μην σταματήσετε αμέσως τις πάνες κατά τη διάρκεια του ύπνου. Συχνά τα παιδιά εξακολουθούν να βρέχονται τη νύχτα μέχρι και τα τέσσερα χρόνια τους (ή και περισσότερο). Διαβεβαιώστε το παιδί ότι δεν είναι κακό αν έχει κάποιο ατύχημα το βράδυ.

Το παιδί μόλις ανέπτυξε την ικανότητα να διαχειρίζεται αυτή την οργανική διαδικασία. Είναι αναμενόμενο να υπάρχουν ατυχήματα και παλινδρομήσεις. Αν το παιδί αναστατωθεί επειδή είχε ένα ατύχημα, διαβεβαιώστε το ότι δεν πειράζει και δεν χρειάζεται να ανησυχεί.

*Σημείωση

Τα παραπάνω είναι γενικές πληροφορίες σύμφωνα με τη διεθνή βιβλιογραφία επί του θέματος. Σε κάθε περίπτωση, είναι σκόπιμο να συμβουλεύεστε τον παιδίατρό σας, για όλα τα θέματα υγείας του παιδιού.

Όροι και Προϋποθέσεις Αναδημοσίευσης Περιεχομένου

Συγγραφέας άρθρου: Παναγιώτα Δ. Κυπραίου MSc Ψυχολογία Υγείας, MBPsS - Σωματική & Gestalt Ψυχοθεραπεύτρια (ECP) - Επόπτρια Σωματικής Ψυχοθεραπείας - Συντονίστρια Σχολών Γονέων https://www.psychotherapeia.net.gr