5 ως 9 ετών - το στάδιο της δομής και των ορίων

Είναι ένα σημαντικό στάδιο γιατί αποτελεί τη γέφυρα ανάμεσα στην παιδική ηλικία και την εφηβεία. Σ’ αυτή τη φάση, τα παιδιά ξεκινούν το σχολείο και χρειάζεται να μάθουν να τα καταφέρνουν μόνα τους χωρίς τους γονείς τους, να συνυπάρξουν με πολλά νέα παιδιά, να ακολουθήσουν καινούρια προγράμματα και να ανταποκριθούν στις προσδοκίες πολλών νέων ενηλίκων.

Παρόλο που τα παιδιά ξεκινούν το σχολείο στην ίδια ηλικία, δεν είναι όλα έτοιμα την ίδια εποχή, ανάλογα με την ιδιοσυγκρασία τους. Κάποια παιδιά θα βρουν ενδιαφέρον και συναρπαστικό το νέο περιβάλλον, θα προσαρμοστούν γρήγορα σε νέες ρουτίνες και θα τους αρέσει να κάνουν καινούριους φίλους. Άλλα θα νιώσουν πίεση, θα χρειαστούν χρόνο για να προσαρμοστούν σε νέες ρουτίνες και θα δυσκολευτούν να κάνουν νέους φίλους.

Στα πρώτα σχολικά χρόνια, οι κοινωνικές σχέσεις των παιδιών γίνονται όλο και πιο σημαντικές. Ο κόσμος τους διευρύνεται και μαθαίνουν περισσότερα για το πώς σκέφτονται οι άλλοι, τι πιστεύουν και πως συμπεριφέρονται. Κάποιες φορές σ’ αυτό το στάδιο, οι γονείς ανησυχούν ότι χάνουν τον έλεγχο πάνω στα παιδιά τους. Αλλά αυτό είναι ένα απαραίτητο και σημαντικό μέρος της ανάπτυξής του παιδιού. Όχι μόνο μαθαίνει για τους άλλους αλλά μαθαίνει και για τον εαυτό του.

Τα παιδιά σ’ αυτό το στάδιο καλούνται να κατανοήσουν πολλά σύνθετα θέματα για πρώτη φορά. Πρέπει να:

• Διαχειριστούν τη σύγκρουση με άλλα παιδιά.

• Επικοινωνήσουν με άλλους, ακόμη κι αν διαφωνούν.

• Να υπερασπιστούν τον εαυτό τους.

• Να αντιμετωπίσουν τον εκφοβισμό.

• Να ακολουθούν τους κανόνες, όσο δύσκολο κι αν είναι αυτό.

• Να είναι ευγενικά, ακόμη κι αν οι άλλοι δεν είναι.

Επίσης το παιδί καλείται τώρα να μάθει για τα όρια και το λόγο για τον οποίο τα χρειαζόμαστε. Σ’ αυτή την ηλικία, το παιδί αρχίζει να μαθαίνει να ακούει για να πάρει τις πληροφορίες που χρειάζεται και να διαχωρίζει τις ανάγκες από τις επιθυμίες. Θα δοκιμάζει τους κανόνες της οικογένειας και τις συνέπειες της παραβίασής τους. Θα δοκιμάζει τις αξίες της οικογένειας και θα μάθει ότι μπορεί να υπάρχει και διαφωνία και αγάπη στην οικογένεια. Επίσης θα μάθει για τα διαφορετικά όρια και τις προσδοκίες που υπάρχουν εκτός οικογένειας, π.χ. στο σχολείο και στις διάφορες ομάδες. Θα αρχίσει να ταυτίζεται πολύ με το φύλο του και θα μάθει για την προσωπική υπευθυνότητα και τον αυτοέλεγχο.

Είναι σύνηθες για ένα παιδί αυτής της ηλικίας να:

• Κάνει πολλές ερωτήσεις για να πάρει τις πληροφορίες που θέλει.

• Να προτιμά το παιχνίδι με παιδιά του ίδιου φύλου.

• Να διαφωνεί με τις οικογενειακές αξίες και να τις αμφισβητεί.

• Να είναι κακόκεφο.

Μπορείτε να βοηθήσετε την ανάπτυξη του παιδιού σας αν:

• Του δίνετε πολλή αγάπη και προστασία.

• Το ενθαρρύνετε να κάνει πράγματα με το δικό του τρόπο.

• Του δίνετε υποστήριξη στα ενδιαφέροντά του και στις αποφάσεις που παίρνει.

• Είστε ξεκάθαροι για όσα έχετε εσείς την ευθύνη και για το τι περιμένετε απ’ αυτό.

• Θέσετε σαφή όρια και είστε ξεκάθαροι για το τι μπορείτε να διαπραγματευτείτε και τι όχι.

• Το αφήσετε να βιώσει συνέπειες σε ένα ασφαλές και προστατευμένο περιβάλλον.

• Το εκπαιδεύσετε στην επίλυση προβλημάτων.

• Του λέτε ότι το αγαπάτε ακόμη κι αν διαφωνείτε μαζί του.

Το πιο σημαντικό καθήκον των γονέων σ’ αυτό το στάδιο, είναι να δώσουν υποστήριξη και καθοδήγηση στα παιδιά τους. Ως πρώτοι και πιο σημαντικοί παιδαγωγοί τους, οι γονείς μπορούν μέσα από τη δική τους συμπεριφορά να δείξουν στα παιδιά πως να:

• Σέβονται τα δικαιώματα των άλλων.

• Έχουν καλοσύνη.

• Βοηθάνε τους άλλους.

• Καταλαβαίνουν πότε έχουν πληγώσει άλλους.

• Επανορθώνουν για τα λάθη τους.

• Είναι νομοταγή.

Πως μπορείτε να διαχειριστείτε τη συμπεριφορά του παιδιού σχολικής ηλικίας

Όταν το παιδί διαφωνεί με τους κανόνες σας ή τις αποφάσεις σας, μπορεί να βοηθήσει το να:

• Δείτε την κατάσταση από την πλευρά του παιδιού σας αλλά να παραμείνετε σταθεροί για τη συμπεριφορά που θέλετε να έχει.

• Του εξηγήσετε το λόγο γι’ αυτό τον κανόνα ή την απόφαση, ώστε να το βοηθήσετε να καταλάβει.

• Ανταποκριθείτε θετικά όταν το παιδί αποδέχεται την απόφασή σας.

Όταν τα παιδιά τσακώνονται και χτυπάνε το ένα το άλλο, μπορεί να βοηθήσει το να:

• Τους πείτε καθαρά και σταθερά ότι δεν είναι αποδεκτό το να τσακώνονται και να χτυπάνε τους άλλους.

• Τα βοηθήσετε να επικοινωνούν ανοιχτά τα συναισθήματά τους. Ακούστε τι έχουν να πουν και τα δύο και μην παίρνετε το μέρος κανενός.

• Αν συνεχίσουν να τσακώνονται, εφαρμόστε λογικές συνέπειες.

Όταν το παιδί λέει ψέματα, μπορεί να βοηθήσει το να:

• Του πείτε τι νομίζετε ότι έχει συμβεί αλλά μην το εξαναγκάσετε να παραδεχτεί ότι έκανε λάθος.

• Πείτε του πώς να επανορθώσει, π.χ. «Θα ήταν καλύτερο να μου πεις ότι έκανες ένα λάθος. Μπορώ να σε βοηθήσω να βρεις ένα τρόπο να το διορθώσεις».

Όταν το παιδί αρνείται να πάει για ύπνο, μπορεί να βοηθήσει το να:

• Εξηγήστε του ότι ο ύπνος είναι σημαντικός γιατί κατά τη διάρκειά του αναπτύσσεσαι, το σώμα σου χρειάζεται ξεκούραση για τις αυριανές δραστηριότητες κοκ.

• Διατηρήστε μια ρουτίνα πριν τον ύπνο που βοηθάει το παιδί να χαλαρώσει. Μην αφήνετε την ώρα του ύπνου να γίνεται πεδίο μάχης.

Όροι και Προϋποθέσεις Αναδημοσίευσης Περιεχομένου

Συγγραφέας άρθρου: Παναγιώτα Δ. Κυπραίου MSc Ψυχολογία Υγείας, MBPsS - Σωματική & Gestalt Ψυχοθεραπεύτρια (ECP) - Επόπτρια Σωματικής Ψυχοθεραπείας - Συντονίστρια Σχολών Γονέων https://www.psychotherapeia.net.gr