Η συμπεριφορές που εκδηλώνουν τα παιδιά σε κάθε αναπτυξιακό στάδιο, είναι, στο μεγαλύτερό τους μέρος, φυσιολογικές. Φυσικά, κάθε παιδί είναι μοναδικό και μεγαλώνει με το δικό του ρυθμό. Ως γονείς, χρειάζεται να έχετε ρεαλιστικές προσδοκίες για τη συμπεριφορά και τις ικανότητες των παιδιών σας.

Σύμφωνα με τη θεωρία του John Bowlby (1969), πρωταρχικός δεσμός ή δεσμός προσκόλλησης είναι ο ισχυρός συναισθηματικός δεσμός που αναπτύσσει το βρέφος προς το κύριο πρόσωπο που το φροντίζει (συνήθως η μητέρα). Ας δούμε πως διαμορφώνεται και πως λειτουργεί αυτή η πρώιμη σχέση πρόσδεσης του παιδιού με τη μητέρα/φροντιστή).

Μελετώντας την ανάπτυξη ασφαλών και επισφαλών δεσμών των παιδιών με με τη βασική γονεϊκή φιγούρα που τα φροντίζει από τη γέννησή τους (στη συνέχεια θα χρησιμοποιούμε τον όρο “μητέρα” για το βασικό φροντιστή του παιδιού),

1. Ασφαλής προσκόλληση

Ο/η φροντιστής του βρέφους είναι σταθερά διαθέσιμος/η, ευαίσθητος/η απέναντι στα μηνύματα του βρέφους, δεκτικός/ή ως προς την δυσφορία του και ανταποκρίνεται κατάλληλα στις ανάγκες του. Αφήνει το παιδί να περιφέρεται, να τριγυρίζει, αλλά είναι εκεί γι’ αυτό όταν επιστρέψει για ασφάλεια και ανακούφιση.

Ασφαλής προσκόλληση (πρόσδεση / πρωταρχικός δεσμός) είναι η υγιής διαδικασία συναισθηματικού δεσμού μητέρας-παιδιού που περιγράφεται εδώ. Είναι ένας δεσμός συναισθηματικής ασφάλειας και κατανόησης που διασφαλίζει τη θέση του μωρού στον κόσμο και δημιουργεί την ασφαλή βάση για να ξεκινήσει το παιδί να εξερευνά τον κόσμο.

Όπως αναφέρει ο Siegel (1999), η ανασφαλής-αποφευκτική προσκόλληση είναι αρκετά συνήθης στην κοινωνία μας και προδιαθέτει πολλούς ενήλικες με αυτό το υπόβαθρο, να έχουν διαταραγμένες σχέσεις εγγύτητας. Ωστόσο, είναι ένα σχετικά προσαρμοσμένο και λειτουργικά οργανωμένο μοτίβο που μπορεί να αλλάξει και να εξελιχθεί στην πάροδο του χρόνου με την απόκτηση επίγνωσης μέσω συμβουλευτικής, ψυχοθεραπείας ή εκμάθησης σχεσιακών δεξιοτήτων.

Η ανασφαλής-αμφιθυμική προσκόλληση είναι για μια παραλλαγή της ανασφαλούς προσκόλλησης. Σε αυτή τη δυναμική, η μητέρα είναι ασυνεπής και απρόβλεπτη ως προς την ανταπόκρισή της στο μωρό/νήπιο. Όπως αναφέρει ο D. Siegel (1999), μπορεί είτε να δημιουργεί υπερδιέγερση στο παιδί ή να αδυνατεί να το βοηθήσει να «εμπλακεί» (να συμμετέχει) σε μια σχέση μαζί της.

Η Αποδιοργανωμένη/αποπροσανατολισμένη προσκόλληση είναι μια πιο σοβαρή έκβαση προσκόλλησης όπου η μητέρα είναι είτε αμελής ή κακοποιητική ή και τα δύο. Πιθανότατα η μητέρα, όπως αναφέρει η Pat Ogden (2006), έχει δικά της ψυχολογικά θέματα, τραύματα, βιώματα κακοποίησης που δεν τα έχει επεξεργαστεί. Οι ενέργειες της μητέρας προς το παιδί είναι είτε εκφοβιστικές ή φοβισμένες ή δείχνουν σύγχυση ρόλου.

1 ως 2 ετών – το στάδιο της πράξης

Είναι μια περίοδος μεγάλων αλλαγών. Το παιδί αρχίζει να περπατάει και να μιλάει. Το περπάτημα αλλάζει τα πάντα. Το παιδί τώρα μπορεί να πάει όπου θέλει. Μπορεί να πιάσει αντικείμενα που δεν μπορούσε πριν. Είναι ενθουσιασμένο μ’ αυτή την ανεξαρτησία και ξεκινά να εξερευνά τον κόσμο γύρω του, αγγίζοντας, δοκιμάζοντας, κοιτάζοντας και ακούγοντας.